Obróbka skrawaniem to zespół różnych procesów, którym poddawany jest określony rodzaj materiału. Prowadzić one mają do wytworzenia określonego obiektu - może nim być część maszyny, narzędzie lub przedmiot użytku domowego. Jakie są rodzaje obróbki skrawaniem i na czym polega ten proces technologiczny? Zachęcamy do lektury.

Obróbka skrawaniem - co to znaczy?

Obróbka skrawaniem pozwala na nadanie odpowiedniego kształtu różnorodnym materiałom. Nazywana inaczej obróbką ubytkową, polega na usunięciu nadmiaru materiału ze ściśle określonych miejsc obrabianego przedmiotu. Istnieją różne jej techniki stosowane w zależności od rodzaju przedmiotu czy obiektu, który zamierzamy uzyskać.

W czasie procesu obróbki konieczne jest użycie specjalistycznych urządzeń lub maszyn, ale niektóre rodzaje obróbki możemy wykonać także we własnym domowym warsztacie - na przykład szlifowanie, wiercenie, struganie czy frezowanie. W czasie procesu obróbki skrawaniem przydają się więc noże, dłuta i frezarki dopasowane do rodzaju obrabianego materiału.

Jakie materiały można obrabiać skrawaniem?

Obróbka skrawaniem nadaje się do zastosowania w przypadku wielu rodzajów materiałów - w domowym warsztacie najczęściej jest to drewno, ale w specjalistycznych firmach można za jej pomocą kształtować metale, szkło, kamień oraz większość tworzyw sztucznych.

W jakim celu się stosuje obróbkę?

Celem obróbki skrawaniem jest wytworzenie przedmiotu czy obiektu o dokładnie takiej wielkości, kształcie i wymiarach, jakie chcemy osiągnąć. Mogą to być części maszyn i urządzeń czy narzędzia. Także hobbyści stosują obróbkę skrawaniem, na przykład wycinając lub szlifując elementy mebli, dodatki codziennego użytku lub elementy małej architektury ogrodowej.

Typy obróbki skrawaniem

Istnieją cztery rodzaje obróbki skrawaniem. Dobór metody zależy od kilku czynników, ale przede wszystkim od celu, jaki zamierzamy osiągnąć i ilości materiału, który należy usunąć, aby materiał nabrał odpowiedniego kształtu. Jedne z metod pozwalają bowiem usunąć tylko niewielką warstwę materiału, inne - bardzo dużą. Inne metody stosuje się do powierzchni wewnętrznych, inne do zewnętrznych.

Obróbka ścierna

Charakteryzuje się najmniejszą głębokością skrawania. Obróbkę ścierną wykorzystuje się do nadawania materiałom gładkiej powierzchni. Wykonuje się ją za pomocą specjalnych luźnych ziaren ściernych albo związanych spoiwem.

W tym procesie powierzchnia ścierna wykonuje ruch obrotowy, natomiast obrabiany materiał - ruch prostoliniowy (szlifuje się wówczas płaszczyznę) lub ruch obrotowy (można uzyskać obiekt o kształcie brył obrotowych, na przykład walec). Do tego rodzaju obróbki należy min. szlifowanie i polerowanie.

Obróbka ubytkowa

To rodzaj obróbki, który polega na usunięciu części materiału z poddawanego obróbce materiału. W ten sposób można nadać obiektowi pożądany kształt, wielkość czy chropowatość. Usuwany nadmiar materiału, czyli naddatek, ma postać wiórów. Do tego rodzaju obróbki zaliczyć można na przykład struganie.

Obróbka wiórowa

Do obróbki wiórowej wykorzystuje się narzędzia o ustalonej geometrii ostrza, które przekształcają naddatek w wióry. Obróbka skrawaniem tego rodzaju wykorzystuje różnego rodzaju procesy takie jak toczenie, wiercenie, gwintowanie, frezowanie.

Obróbka obwiedniowa

To obróbka skrawaniem, w czasie której maszyna wykonuje dwa rodzaje ruchu - ruch posuwisty i obrotowy (toczenie). Inna nazwa tej metody to frezowanie obwiedniowe. Proces ten wykorzystywany jest w produkcji kół zębatych i przekładni.

Jakie narzędzia są potrzebne do obróbki?

Przy obróbce wykorzystuje się różnorodne narzędzia i maszyny, a wybór konkretnego narzędzia zawsze uzależniony jest od rodzaju obrabianego materiału oraz typu obróbki. Wśród urządzeń, które służą do obróbki skrawaniem, wymienić należy:

  • wiertarki - służą do nawiercania otworów, w czasie pracy wykonują ruch obrotowy (to ruch główny) i posuwisty;
  • strugi - pozwalają na usunięcie nadmiaru materiału z płaskich powierzchni, wykorzystuje się je do obróbki drewna, także w domowych pracowniach;
  • szlifierki - szlifierkę posiada prawdopodobnie każdy majsterkowicz, ale znajdują się one także na wyposażeniu firm wyspecjalizowanych w obróbce materiałów takich jak kamień, metal czy szkło;
  • frezarki - to zarówno niewielkie urządzenia hobbystyczne obsługiwane jedną ręką, jak i wielkie maszyny przemysłowe sterowane komputerowo. Narzędziem skrawającym jest frez (ich także jest wiele wariantów). Frezarki mogą być wykorzystane w różnych pracach - do obrabiania płaszczyzn, przycinania, wykonywania rowków i innych;
  • tokarki - za ich pomocą można z kawałka materiału wytoczyć bryłę obrotową nadając jej formę stożka, walca czy kuli. Naniesiemy nią też gwinty zewnętrzne i wewnętrzne;
  • przeciągarki - o ich istnieniu mało kto w ogóle wie, są bowiem używane głównie w produkcji wielkoseryjnej. Służą do wykonywania otworów, obrabiania powierzchni zewnętrznych, przeciągania wewnętrznego i zewnętrznego.

Obróbka skrawaniem ma na celu nadanie odpowiedniego kształtu, wielkości i powierzchni określonym materiałom. To, w zależności od rodzaju, procesy bardzo proste lub wyjątkowo wymagające. Z większością z nich można sobie jednak poradzić samodzielnie, pod warunkiem posiadania odpowiednich narzędzi i urządzeń.